Migrena – choroba neurologiczna, a nie tylko ból głowy

Pierwsza w Polsce przykliniczna Poradnia Leczenia Migreny i Innych Bólów Głowy została w styczniu b.r. uruchomiona przy Klinice Neurologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.
Naukowcy z tej jednostki, we współpracy z prof. Richardem Liptonem z Nowego Jorku – światowym autorytetem w dziedzinie bólów głowy – prowadzą ogólnopolskie badania dotyczące aktualnej sytuacji zdrowotnej polskich chorych na migrenę, zwłaszcza w kontekście braku dostępu do nowoczesnych leków oraz społecznych następstw tej choroby. Ten unikatowy w skali kraju projekt ma się przyczynić do poprawy jakości opieki nad chorymi i zwrócenia uwagi na potrzebę finansowania leczenia przeciwmigrenowego. Zdaniem neurologów, wielu z blisko 3,5 miliona migreników w Polsce wciąż nie otrzymuje właściwej pomocy lekarskiej, a dostępność nowoczesnej terapii jest niewystarczająca. Chorzy cierpią, choć można im skutecznie pomóc.

Choroba lekceważona, marginalizowana, stygmatyzowana; w przeszłości kojarzona z fanaberią pań z wyższych sfer, dzisiaj często uznawana za wymówkę pracowników w celu unikania pracy – o takim społecznym postrzeganiu migreny mówią lekarze, zajmujący się tą chorobą. W ich opinii ten nieuprawniony i krzywdzący obraz, zakorzeniony w powszechnej świadomości, przekłada się na nieprawidłowe leczenie przeważającej liczby chorych.
– Przez lata migrena kojarzyła się dolegliwościami hipochondrycznych arystokratek, leżących w zaciemnionym pokoju z zimnym kompresem na czole i bywała obiektem żartów – mówi dr Marta Waliszewska z Kliniki Neurologii USK we Wrocławiu, koordynująca projekt badawczy i poradnię przykliniczną. – To skojarzenie jest mocno utrwalone i krzywdzące dla pacjentów. Migrena nie jest bowiem zwykłym bólem głowy, ale chorobą neurologiczną, i to najczęstszą. W Polsce cierpi na nią około 3,5 miliona osób. Nieleczona albo źle leczona utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
Dr Waliszewska zwraca też uwagę na ekonomiczny wymiar powszechnego lekceważenia migreny. Pracownik, którego często boli głowa, nie może się skupić, pracuje wolniej. A jeśli takich pracowników mamy całe rzesze – problem staje się już szerszy. Dla lekarza, który od lat opiekuje się chorymi na migrenę, najważniejszy jest jednak aspekt związany z cierpieniem pacjentów.
– Oczywiście, nie jest to choroba śmiertelna, nie powoduje podwyższonego ryzyka zgonu, ale nie można jej traktować po prostu jako bólu głowy – zapewnia neurolog. – Sam silny ból (najczęściej oceniany przez pacjenta na 8 w skali 0-10) to tylko część napadu migreny, który trwa średnio 72 godziny, czasem nawet dłużej. Zwiastuny pojawiają się 1-2 dni przed bólem i mogą mieć różne nasilenie: od braku skupienia, rozkojarzenia, aż po objawy podobne do niedokrwienia mózgu, np. drętwienia kończyn, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia (tzw. aura migrenowa). Następnie pojawia się jednostronny ból głowy z nudnościami, nadwrażliwością na światło i dźwięki. Po bólu głowy pacjent odczuwa zaburzenia koncentracji i ogólne zmęczenie, które mogą trwać kilka dni. W epizodycznej postaci migreny chory ma średnio jeden lub dwa napady w miesiącu, ale w postaci przewlekłej dni z bólem głowy miesiącu jest 15 i więcej. Rekordziści spośród moich pacjentów zmagali się z problemem 28-30 dni miesięcznie, a zatem praktycznie cierpieli nieustannie.
Kolejny powód, by traktować migrenę poważnie, to jej następstwa. Dr Waliszewska tłumaczy, że powikłania w migrenie zdarzają się wprawdzie rzadko, ale mogą być niebezpieczne. Jednym z groźniejszych jest migrenowy udar mózgu. Powikłaniem, o którym niewiele się mówi, choć nie powinno się go bagatelizować, są polekowe bóle głowy, często powiązane z uzależnieniem i nadużywaniem leków przeciwbólowych. Kiedy boli głowa, człowiek sięga po tabletkę, którą bez trudu kupuje bez recepty w sklepie spożywczym. Jedna nie pomaga, zażywa więc kolejną, i jeszcze kolejną...
– Te najpopularniejsze i dostępne bez recepty leki przeciwbólowe zwykle nie przerywają napadu migreny – zapewnia dr Marta Waliszewska. – A mimo to są nagminnie stosowane. Znam pacjentów, którzy biorą po 8-10 tabletek dziennie. Efekt jest taki, że kiedy minie ból migrenowy, pojawia się ból polekowy. Błędne koło, które pacjentowi coraz trudniej przerwać.
Życie z częstym bólem powoduje często dodatkowe problemy. Pogarszają się relacje z bliskimi, bo chorzy nie uczestniczą w pełni w codziennym życiu rodziny. Miewają kłopoty w pracy, bo nie każdy pracodawca rozumie, że częsta niedyspozycja nie jest zwykłą wymówką. Konsekwencją bywa depresja czy zaburzenia lękowe. Jednocześnie wielu chorych nie uzyskuje odpowiedniej pomocy medycznej, dowiadując się od lekarza, że „nic się z tym nie da zrobić” i że „taka już pani uroda”.
– Tymczasem w farmakologicznym leczeniu migreny w ostatnich latach nastąpił ogromny postęp – mówi dr Waliszewska. – Mamy do dyspozycji coraz bardziej skuteczne leki. Uzyskujemy świetne efekty, stosując leki z grupy przeciwciał monoklonalnych, a u pacjentów z migreną przewlekłą ostrzykiwanie głowy, twarzy i karku toksyną botulinową. Czasem ta poprawa jest wręcz spektakularna. Gdy kogoś bolała głowa przez 28 dni w miesiącu, a w wyniku leczenia boli najwyżej dwie doby, to naprawdę zaczyna się uczyć normalnie żyć. Takie przypadki też mamy. Niestety, część leków skutecznych w migrenie wciąż nie jest refundowana, a nie każdy pacjent jest w stanie ponieść koszty terapii.
Poza farmakoterapią istnieją także metody niefarmakologiczne pomocne w profilaktyce migreny. Stosuje się techniki neuromodulacji, suplementy diety, rehabilitację, akupresurę, akupunkturę. Istotny jest regularny tryb życia, odpowiednia ilość snu i odpowiednie nawodnienie. Arsenał narzędzi do walki z migreną jest całkiem spory, ale kluczową sprawą jest właściwe rozpoznanie. Szczegółowy wywiad, a gdy to konieczne – badanie obrazowe głowy – pozwalają wykluczyć inne przyczyny bólu głowy, takie jak udar czy guzy mózgu.
Kompleksową pomoc chorzy na migrenę mogą uzyskać w Poradni Leczenia Migreny i Innych Bólów Głowy przy Klinice Neurologii USK (zapisywać się można przez rejestrację do poradni specjalistycznych).
Neurolodzy z USK zachęcają też wszystkie osoby, cierpiące na bóle głowy, do udziału w badaniu ankietowym. Wypełnienie ankiety zajmuje ok. kwadransa, ale cel jest bardzo ważny. Mamy nadzieję, że ten projekt przyczyni się do poprawy jakości opieki nad chorymi i zwrócenia uwagi decydentów w ochronie zdrowia na problemy kilku milionów Polaków żyjących z tą chorobą. Lekarzom dostarczymy argumentów do działań zmierzających do poprawy opieki nad osobami z migreną.

LINK DO ANKIETY --->>>

Informacja prasowa 26.01.2022

350 transplantacji w USK we Wrocławiu w pandemicznym roku 2021

Pomimo trudnych wyzwań, związanych z pandemią koronawirusa, w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu wykonano w ubiegłym roku blisko 350 transplantacji różnego rodzaju narządów, tkanek i komórek. COVID-19 odcisnął jednak duże piętno w tej dziedzinie, wpływając na spadek liczby przeszczepień narządowych, a w innych przypadkach stwarzając dodatkowe problemy organizacyjne. Mimo to padło kilka rekordów.

Dla transplantologii USK we Wrocławiu rok 2021 był przełomowy, bo od niego rozpoczyna się historia wykonywanych tu przeszczepień serca. Pierwsze serce zostało przeszczepione 25 lutego ub. r., a do końca roku kardiochirurdzy Instytutu Chorób Serca USK wykonali 40 takich zabiegów na 200 w całej Polsce, przeprowadzonych we wszystkich sześciu uprawnionych ośrodkach. To liczba dwukrotnie wyższa od początkowo planowanej.

W minionym roku USK pobił wszelkie swoje rekordy w przeszczepach rogówki. – Przeszczepiliśmy 53 rogówki – mówi dr Marek Szaliński z Kliniki Okulistyki USK. – Dla porównania: w roku 2020 z powodu pandemii przeszczepień rogówek było zaledwie 14, a we wcześniejszych „przedcovidowych” latach liczba ta oscylowała wokół 20. Tym razem potrafiliśmy wykorzystać okresy ze spadkiem zachorowań na covid, a banki tkanek częściej niż w poprzednich latach oferowały nam rogówki. Nie zmarnowaliśmy ani jednej, wszystkie posłużyły potrzebujący pacjentom.

Rok 2021 do udanych może bez wątpienia zaliczyć Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej USK, gdzie wykonano 69 przeszczepów szpiku u dzieci oraz Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku USK, której lekarze przeprowadzili 140 procedur przeszczepowych u dorosłych pacjentów. Choć jest to o 20 więcej niż rok wcześniej, szef kliniki przyznaje, że i w jego jednostce COVID-19 dał się we znaki:

– Już na początku pandemii musieliśmy rozwiązać problemy logistyczne, związane z dostarczaniem materiału do przeszczepu – przypomina prof. Tomasz Wróbel, kierownik Kliniki Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku USK. – Dotyczyły one zwłaszcza transportu z zagranicy. Stał się on nieprzewidywalny, co wymusiło na nas zmianę stosowanych procedur przygotowania pacjenta do przeszczepu. Poza tym zdarzały się sytuacje, gdy przeszczep trzeba było przełożyć, bo dawca lub biorca był zakażony koronawirusem. Jednak nauczyliśmy się omijać wszelkie rafy logistyczne i zapewnić pacjentom bezpieczeństwo. Trzeba mieć na uwadze, że nasi chorzy należą do grupy najbardziej narażonych na ciężki przebieg COVID-19. Powtarzam to do znudzenia, ale udaje się nam funkcjonować w tych trudnych warunkach i leczyć tylko dzięki wyjątkowemu zaangażowaniu zespołu.

Lekarzy nie satysfakcjonuje natomiast liczba przeszczepień narządowych w USK, która spadła w sposób istotny. – 8 przeszczepień wątroby i 39 nerek to spadek dramatyczny – komentuje prof. Dariusz Janczak, kierownik Kliniki Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Transplantacyjnej USK i pełnomocnik dyrektora USK ds transplantacji. – Przed pandemią, w 2019 r. przeszczepiliśmy 96 nerek i 17 wątrób, co pokazuje skalę. Głównym problemem jest fakt, że na mocy odgórnych decyzji USK pełni także funkcję szpitala covidowego, a przecież musimy zapewnić pacjentom przeszczepowym absolutne bezpieczeństwo przed zakażeniem. Kolejna kwestia to bardzo trudna sytuacja intensywnej terapii, gdzie trafiają najciężej chorzy pacjenci covidowi. Brakuje w związku z tym miejsc w całym regionie. Tymczasem po przeszczepie wątroby pacjent musi przebywać na oddziale intensywnej terapii przez 7-8 dni.

Transplantacje wykonane w USK w 2021 r:

• serca - 40


• nerek - 39, w tym 6 od żywych dawców


• wątroby - 8


• komórek krwiotwórczych szpiku u pacjentów dorosłych - 140


• komórek krwiotwórczych szpiku u dzieci - 69


• rogówki - 53